کلاسها و بخشهای کالاهای خطرناک
مقررات یاتا، کالاهای خطرناک را بر اساس نوع خطرشان به 9 کلاس (Class) تقسیم میکند. در برخی موارد این کلاسها به بخشهای جزئیتری (Division) هم تقسیم میشوند تا خطر خاصی را در درون یک کلاس نشان دهند. در این موارد تنها به بخش اشاره میشود نه کلاس.
کلاسها با شمارههای تک رقمی نشان داده میشوند، مثلا کلاس 7. اما بخشها را با شمارههای دو رقمی نشان میدهند. رقم اول نشان دهنده کلاس و رقم دوم نشان دهنده بخش میباشد. مثلاً اکسید کنندهها در کلاس 5 بخش یک قرار میگیرند و اینگونه به آنها اشاره میشود: 5.1
نکته مهم: ترتیب شمارهگذاری کلاسها و بخشها تنها برای تسهیل در نامگذاری است و بیانگر میزان خطر نیست. بدین معنا که کلاس 1 لزوماً از کلاس 2 و یا 3 و غیره خطرناکتر نیست.
تلفن های تماس با ما
فهرست کامل کلاسها و بخشهای کالاهای خطرناک
هر کلاس یا بخش ویژگیهایی دارد که مشخص میکند آیا یک کالا یا ماده به آن تعلق دارد یا خیر. این ویژگیها از نظر فنی به تفصیل بیان شدهاند و قرار دادن یک کالا در یک کلاس خاص، نیازمند داشتن دانش تخصصی درباره این ویژگیهاست. به هر کلاس یا بخش کد سه حرفی Cargo-IMP (Interline Message Procedures) تعلق میگیرد تا شناسایی کالاهای خطرناک، در مدارک گوناگون پروازی مانند مانیفست بار، بارهای ویژه و فرم اطلاع به خلبان (Notoc) تسهیل گردد.
1) مواد منفجره ( Explosives)
این کالا ها یا مواد منفجره در حالت عادی برای حمل هوایی ممنوع هستند. مثل: تیانتی، دینامیت یا بمب، موشک، مواد آتشبازی، باروت.
مواد منفجره، بخش 1.1
کالاها یا موادی که خطر انفجار انبوه دارند.
Cargo-IMP Code: REX
مانند: TNT و بعضی از مینها و مهمات و سلاحهای جنگی
مواد منفجره، بخش 1.2
کالاها یا موادی که خطر پرتاب شوندگی دارند، اما خطر انفجار انبوه ندارند.
Cargo-IMP Code: REX
مانند: بعضی از مینها و مهمات و سلاحهای جنگی
مواد منفجره، بخش 1.3
کالاها یا موادی که خطر آتش گرفتن داشته، خطر ترکیدن و پرتاب شوندگی کمی دارند، اما خطر انفجار انبوه ندارند.
Cargo-IMP Code: REX, RCX, RGX
مانند: نیتروسلولز و بعضی از مهمات مشقی
مواد منفجره، بخش 1.4
کالاها یا موادی که خطر قابل توجهی از خود نشان نمیدهند.
Cargo-IMP Code: REX, RXB, RXC, RXD, REX, RXG, RXS
مانند: برخی از مهمات مشقی
مواد منفجره، بخش 1.4s
کالاها یا موادی که خطر عمدهای از خود نشان نمیدهند. اثرات ناشی از فعال شدن انفاقی به داخل بسته محدود میشود.
Cargo-IMP Code: RXS
مانند: مهمات سلاحهای کمری، مهمات هشدار دهنده، فتیلههای ایمنی، برخی از فشفشهها و غیره
مواد منفجره، بخش 1.5
کالاها یا موادی که حساسیت بسیار کمی دارند، اما خطر انفجار انبوه دارند.
Cargo-IMP Code: REX
مانند: بسیاری از مینها و مهمات سلاحهای جنگی.
مواد منفجره، بخش 1.6
کالاها یا موادی که حساسیت بسیار کمی دارند، اما خطر انفجار انبوه ندارند.
Cargo-IMP Code: REX
مانند: بسیاری از مینها و مهمات سلاحهای جنگی.
2) گازها (Gases)
گازهای قابل اشتعال، 2.1
گازهایی که وقتی با هوا به نسبت معینی مخلوط میشوند، ترکیبی قابل اشتعال تولید میکنند.
Cargo-IMP Code: RFG
مانند: بوتان، هیدروژن، پروپان، استیلن، گاز فندک.
گازهای غیر قابل اشتعال-غیر سمی 2.2
هر گاز غیر قابل اشتعال-غیر سمی یا گازهای سرد مایع شده.
Cargo-IMP Code: RNG, RCL
مانند: دی اکسید کربن، نئون، آتش خاموشکن، هلیوم، یا نیتروژن مایع.
گازهای سمی 2.3
گازهایی که سمی یا خورنده بوده و سلامتی انسان را به خطر میاندازند.
Cargo-IMP Code: RPG
مانند: اسپرههای سمی خفیف، گاز اشکآور (بیشتر گازهای سمی برای حمل هوایی ممنوع هستند)
3) مایعات قابل اشتعال ( Flammable Liquids)
هر مایعی که نقطه اشتعال بخارات آن در آزمایش (CLOSED-UP) 60 درجه سانتیگراد یا کمتر باشد.
Cargo-IMP Code: RFL
مانند: الکلها، رنگهای قابل اشتعال، و بعضی از برچسبها.
4) جامدات قابل اشتعال (Flammable Solids)
جامدات قابل اشتعال4.1
هر ماده جامدی که به آسانی آتش میگیرد یا ممکن است به واسطه اصطکاک ایجاد آتشسوزی کند.
Cargo-IMP Code: RFS
مانند: کبریت، گوگرد، سلولوئید، نیرونفتالین
مواد خود آتشزا 4.2
این مواد خود به خود گرم میشوند یا در تماس با هوا گرم شده و ممکن است آتش بگیرند.
Cargo-IMP Code: RFS
مانند: فسفر زرد یا سفید، منیزیم دیاماند
موادی که در تماس با آب خطرناک میشوند 4.3
موادی که در واکنش با آب ممکن است خود به خود آتش بگیرند یا گازهای قابل اشتعال از خود ساطع کنند.
Cargo-IMP Code: RFW
مانند: کاربید کلسیم، سدیم، پتاسیم
5) مواد اکسیدکننده و پراکسیدهای آلی( Oxidizing Substances and Organic Peroxides)
اکسید کنندهها 5.1
موادی که به راحتی از خود اکسیژن آزاد میکنند و به آتش گرفتن آسان سایر مواد کمک میکنند.
Cargo-IMP Code: ROX
مانند: کود نیترات آمونیوم، کلرات کلسیم، سفید کنندهها
پراکسیدهای آلی 5.2
مادهای آلی (جامد یا مایع) که به سادگی با شعله خارجی مشتعل میسوزند و بعد با شتاب به سوختن ادامه میدهد. برخی از مواد این بخش به شکلی خطرناک با یکدیگر واکنش میدهند.
Cargo-IMP Code: ROP
مانند: هیدروپراکساید ترت-بوتیل، سفت کنندههای کیتهای تعمیر فایبر گلاس
6) مواد سمی و مواد عفونی (Toxic & Infectious Substances)
مواد سمی6.1
مایعات یا جامداتی که در صورت استنشاق، خوردن، یا تماس با پوست میتوانند خطر ناک باشند.
Cargo-IMP Code: ROP
مانند: آرسنیک، نیکوتین، سیانید، آفتکشها، استرکنین
مواد عفونی 6.2
موادی که در حالت عادی حاوی عوامل بیماریزا هستند و در انسان و حیوان باعث ایجاد بیماری میشوند.
نکته: مواد عفونی به دو طبقه (Category) تقسیم میشوند.
نوع A: مواد عفونی که خطر مرگ دارند.
نوع B: موادعفونی که تنها خطر بیماری دارند.
Cargo-IMP Code: RIS
مانند: ویروسها و باکتریهایی نظیر ایدز و هاری. برخی نمونههای آزمایشگاهی، برخی محصولات بیولوژیکی، و زبالههای آزمایشگاهی و بیمارستانی
7) مواد رادیو اکتیو ( Radioactive Material)
مواد رادیو اکتیو سفید I
مواد رادیو اکتیو با میزان تشعشع پایین در سطح بستهبندی، شاخص حمل صفر تعریف شده است.(TI = 0)
Cargo-IMP Code: RRW
مواد رادیو اکتیو زردII
میزان تشعشع بیش از گروه I بوده و شاخص حمل آن بین 0.1 و 1 تعریف شده است.
Cargo-IMP Code: RRY
مواد رادیو اکتیو زرد III
میزان تشعشع بیش از گروه Iبوده و شاخص حمل آن بین 1 و 10 تعریف شده است.
Cargo-IMP Code: RRY
مواد رادیو اکتیو قابل شکافت، شاخص ایمنی بحرانی
برچسبهای شاخص ایمنی بحرانی باید علاوه بر برچسبهای مناسب دیگر رادیو اکتیو استفاده شوند. تا در انباشتن بستهها یا OVERPACK که مواد قابل شکافت دارند محدودیت ایمنی رعایت شود.
مانند: اورانیوم233 و 235، پلوتونیوم 239 و 241.
8) مواد خورنده (Corrosive)
مواد خورنده
مایع یا جامدی که در اثر تماس با بافت زنده باعث آسیب جدی میشود و یا در صورت سرایت به سایر کااها یا ابزار حمل و نقل بطور اساسی به آنها صدمه میزند یا به کلی آنها را از بین میبرد.
مانند: اسید باتری، جیوه، اسید سولفوریک
9) مواد و کالاهای خطرناک متفرقه، شامل موادی که خطر زیست-محیطی دارند.
( Miscellaneous Dangerous Substances and Articles, Including Environmentally hazardous Substances)
کالاهای خطرناک متفرقه
هر مادهای که در طول حمل هوایی ایجاد خطر نموده و در کلاسهای قبلی قرار نگرفته باشد. همچنین این مواد شامل جامدات و مایعات مضر بیهوش کننده میباشد. همچنین شامل مواد مشابه میباشد که میتواند برای خدمه ایجاد ناراحتی و اذیت کرده و آنان را از انجام صحیح وظایف خود جلوگیری نماید.
مانند: یخ خشک