حمل کالاهای خطرناک
حمل هوایی و دریایی کالاهای خطرناک به خارج از کشور
کالای خطرناک به چه کالایی گفته میشود؟
مبحث کالای خطرناک و روش‌های حمل آن، یکی از مهمترین مباحث در صنعت حمل و نقل بین‌المللی میباشد. در ارسال بار چه به صورت زمینی و چه به صورت هوایی و دریایی، چه به عنوان صادرات بار تجاری و چه به شکل فریت بار، کالاهای متفاوت و مختلفی حمل می‌شوند. برخی از این کالاها، در طبقه‌بندی بارهایی قرار می‌گیرند که اصطلاحا به آنها کالاهای خطرناک (Dangerous Goods) گفته میشود.
کالاهای خطرناک شامل کالاها یا موادی هستند که توانایی ایجاد خطر برای سلامت و ایمنی اموال یا محیط زیست را داشته و درلیست کالاهای خطرناک "کتاب مقررات کالاهای خطرناک یاتا"، نام آنها برده شده و یا مطابق این مقررات طبقه‌بندی شده‌اند.
حمل کالای خطرناک چه به‌صورت حمل بار هوایی باشد و چه به شکل حمل بار دریایی، فرآیند پیچیده‌ای است که شامل هزاران قوانین و مقررات است. کارشناسان فروش بار پرشین کارگو، با آگاهی کامل و بروز از قوانین حمل کالاهای خطرناک، در خدمت شما مشتریان عزیر می‌باشند.
انواع کالاهای خطرناک
کالاهای خطرناک ممنوعه
این دسته از کالاهای خطرناک، کالایی هستند که حمل و نقل آنها به صورت هوایی، بطور کلی ممنوع میباشد. کالاهایی مانند: اکثر مهمات و مواد منفجره. همیشه مراقبت‌هایی خاص برای جلوگیری از پذیرش این قبیل از کالاها برای حمل هوایی وجود دارد. چرا که حمل بعضی از کالاهای خطرناک تحت هر شرایطی، با هواپیما ممنوع است.
کالاهای خطرناک قابل پذیرش برای حمل هوایی
این دسته از کالاهای خطرناک، با رعایت شرایطی خاص در بسته‌بندی و حمل، می‌توانند به صورت کارگو ارسال شوند. این دسته از کالاهای خطرناک را، نمی‌توان در جامه‌دان همراه مسافر و یا خدمه پرواز ارسال نمود. در ادامه، به مباحث حمل اینگونه کالاها خواهیم پرداخت. در واقع بیشترین مبحث ما در این مقاله مربوط به همین کالاها میباشد. این کالاها طبق استاندارد جهانی یاتا، در 9 کلاس کلی دسته‌بندی می‌شوند. در ادامه مقاله به این 9 کلاس کالای خطرناک خواهیم پرداخت.
کالاهای خطرناک پنهان
در برخی موارد ممکن است مسافر، کادر پرواز یا فرستنده‌ی بار، اطلاعی از خطرناک بودن کالای خود ندارند. تعیین و شناسائی کلیه کالاهای خطرناک کار ساده‌ای نیست. به همین دلیل باید همیشه آگاهانه و بسیار با دقت عمل نمود. به عبارتی در فرآیند تشخیص و پذیرش بار، باید آن قدر دقیق عمل نمود که به غیر از کالاهای مجاز، هیچ کالای خطرناکی توسط هواپیما حمل نگردد. در ذیل نمونه هایی از کالاها ذکر شده‌اند:
- تجهیزات هواپیما (جلیقه نجات،قطعات یدکی هواپیما، کپسول آتش نشانی و...)
- لوازم اتومبیل (باتری تر، باک سوخت حاوی سوخت و...)
- وسایل باتری‌دار (باتری تر یا باتری لیتیومی)
- تجهیزات اردوگاهی (کپسول گاز، کبریت، قرص الکل جامد و...)
- مواد شیمیایی (مایعات یا جامدات قابل اشتعال، انواع پاک کننده‌های سطوح، مواد سمی و...)
- تجهیزات غواصی (چراغ قوه حاوی باتری، سیلندرهای هوا و...)
- لوازم خانگی (مایعات قابل اشتعال، چسب ها، کبریت و...)
- تجهیزلت آزمایشگاهی (اکسید کننده‌ها، مواد سمی و...)
- جامدان مسافر (کبریت، گاز پاک کن،اسپری، فندک،لوازم عکاسی،انواع مختلف رنگ و دارو، غذای فریز شده و...)
- جعبه ابزار...
کالاهای مستثنی شده در کالای خطرناک
برخی از کالاهای خطرناک، در مواردی خاص، از رعایت مقررات حمل کالای خطرناک مستثنی هستند. این موارد بدین شرح میباشد:
- مقادیر مستثنی شده کالای خطرناک:
شرایط ویژه‌ای برای حمل مقادیر بسیار کم کالاهای خطرناک در قسمت کارگو در نظر گرفته میشود که این کالاها را از رعایت الزامات معمول کالاهای خطرناک، نظیر تهیه مدارک و برچسب خطر مستثنی می‌سازد. مقدارهای محدود بعضی از کالاهای خطرناک را می‌توان بنا بر توصیه‌های سازمان ملل در بسته‌بندی غیر از UN حمل کرد.
- مواد رادیو‌اکتیو در بسته‌بندی مستثنی شده:
مواد رادیو اکتیو با میزان سطح تابش کم که هیچ اثری روی انسان یا مواد حساس نظیر فیلم خام در مجاورت خود ایجاد ننماید، می‌تواند بدون بسته‌بندی UN حمل شود.
- اموال و وسایل شرکت حمل کننده بار:
تجهیزات هواپیما، کالاهای مصرفی، یخ خشک، تجهیزات الکترونیکی باتری‌دار، قطعات یدکی هواپیما
روش‌های حمل کالاهای خطرناک
- روش حمل زمینی و ریلی
- روش حمل دریایی
- روش حمل هوایی
حمل هوایی کالاهای خطرناک
شرکت خدمات بار هوایی پرشین کارگو، معتبرترین و پرفروش‌ترین آژانس بار هوایی کشور، با تجربه فراوان در زمینه صادرات ،واردات و فریت بار ، محموله‌ی "کالای خطرناک" شما را با بهترین خدمات بسته‌بندی UN و رزرو و صدور بارنامه‌ی معتبرترین خطوط هوایی دنیا، به مقصد مورد نظر شما به صورت هوایی ارسال می‌نماید.
چرا کالاهای خطرناک علیرغم خطرات زیاد، با هواپیما حمل می‌گردند؟
- بسیاری از کالاهای خطرناک، از نظر تجاری دارای اهمیت بالایی هستند. مانند: رنگ‌ها، باتری‌ها و...
- مدت زمان حمل در برخی از کالاهای خطرناک، عامل حیاتی است. مانند رادیو ایزوتوپ‌های درمانی
- برخی کالاهای خطرناک می‌بایست در زمان حمل خنک نگهداشته شوند و حمل هوایی کمترین زمان حمل را داراست.
- برای برخی از مناطق، تنها راه دسترسی، حمل و نقل هوایی میباشد.
نکته: برای کاهش و حذف خطرات احتمالی حمل کالاهای خطرناک برای هواپیما، مسافران و کادر پرواز، و نیز بخاطر ویژگی‌های حمل و نقل هوایی (لرزش، تغییرات فشار و دما) که روی زمین وجود ندارد و می‌تواند بسته‌های کلاهای خطرناک را تحت تاثیر قرار دهد، اقدامات احتیاطی جداگانه‌ای را، برای حمل کالای خطرناک با هواپیما در نظر می‌گیرند.
نکات مورد توجه در هنگام حمل کالا های خطرناک با هواپیما
با رعایت اصول ذیل، می‌توان کالاهای خطرناک را به صورت ایمن با هواپیما حمل نمود:
- طبقه‌بندی کالاهای خطرناک
- لحاظ کردن ممنوعیت‌ها
- آموزش در خصوص حمل
- بسته‌بندی کالاهای خطرناک (UN)
- علامت‌گذاری و الصاق برچسب
- مدارک و مجوزهای مورد نیاز
- پیشگیری از خطرات پنهان
- گزارش حادثه/رویداد
- ارایه اطلاعات (اطلاع به خلبان، ارایه اطلاعات عکس‌العمل‌های اضطراری و...)
محدودیت‌های حمل هوایی کالاهای خطرناک
1
حمل بعضی از کالاهای خطرناک تحت هر شرایطی با هواپیما ممنوع است. برخی کالاهای خطرناک را به خاطر خطر بیش از اندازه، تحت هیچ شرایطی نمی‌توان با هواپیما حمل کرد.
2
حمل بعضی از کالاهای خطرناک در شرایط عادی با هواپیما ممنوع است. این کالاها در شرایط خاص و اضطراری، با تایید مقامات صلاحیت دار، قابل حمل است.
3
حمل بعضی از کالاهای خطرناک، تنها با هواپیمای باری قابل حمل است.(Cargo Aircraft Only)
4
Variation : ممکن است کشورها و شرکت‌ها، ممنوعیت و محدودیت‌های بیشتری نسبت به مقررات یاتا وضع کنند، که به آنها Variation می‌گویند.
دسته‌بندی کالاهای خطرناک
کالای خطرناک مطابق استاندارد بین‌المللی یاتا به 9 دسته کلی تقسیم می‌گردند که عبارتند از:
- 1) مواد منفجره ( Explosives)
- 2) گازها (Gases)
- 3) مایعات قابل اشتعال ( Flammable Liquids)
- 4) جامدات قابل اشتعال (Flammable Solids)
- 5) مواد اکسیدکننده و پراکسیدهای آلی( Oxidizing Substances and Organic Peroxides)
- 6) مواد سمی و مواد عفونی (Toxic & Infectious Substances)
- 7) مواد رادیو اکتیو ( Radioactive Material)
- 8) مواد خورنده (Corrosive)
- 9) مواد و کالاهای خطرناک متفرقه، شامل موادی که خطر زیست - محیطی دارند.
بسته‌بندی کالاهای خطرناک (بسته‌های UN)
کالاهای خطرناک بسته به نوع و میزان خطرناك بودن خود، می‌بایست بسته‌بندي متناسب با خود را داشته باشد. به عبارت دیگر کالا با درجه خطر بالا، می بایست بسته بندي کاملا متناسب با نوع خطر را رعایت نموده باشد. بر همین اساس، بسته به میزان خطر کالا، بسته‌بندي کالای خطرناک در سه گروه یک ، دو و سه ( I , II , III) به شرح ذیل متمایز می‌گردد:
گروه بسته‌بندي کالاهای خطرناک ( Group Packing ) :
- گروه بسته‌بندي : I براي مواد گروه به شدت خطرناك(high danger)
- گروه بسته‌بندي : II براي مواد گروه با خطر متوسط(medium danger)
- گروه بسته‌بندي : III براي مواد گروه با خطر كم(low danger)
نکته در صورتيكه بيش از يك گروه بسته‌بندي براي يك ماده بيان شود، بسته‌بندي UN بايد بر اساس گروه خطرناک‌تر مشخص گردد. يعني از بسته‌بندي‌ای استفاده گردد كه براي درجه بالاي خطر مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
معمولاً در علامت‌گذاري بسته‌های UN ، بعد از شماره بسته‌بندي، حرفي مي‌آيد كه مبين گروه بسته‌بندی کالای خطرناک است. بر همین اساس، بسته به میزان خطر کالا با سه حرف (X,Y.Z) به شرح ذیل متمایز می‌گردد:
- X : ظروف مورد استفاده براي مواد مربوط به گروه‌هاي بسته‌بندي I,II,III
- Y : ظروف مورد استفاده براي مواد مربوط به گروه‌هاي بسته‌بندي II,III
- Z : ظروف مورد استفاده براي موار مربوط به گروه‌هاي بسته‌بندي III
نکات مورد توجه در بسته‌بندی کالاهای خطرناک:
UN NUMBER چیست؟
UN یک شماره چهار رقمی معرف کدهای بین‌المللی شناسایی مواد شیمیایی میباشد. این اعداد از UN0001 تا UN3500 بوده و از سوی کمیته تخصصی حمل و نقل کالای خطرناک سازمان ملل متحد مشخص شده است.
(Proper Shipping Name/Description) PSN :
نام صحیح کالای ارسالی: نام استاندارد یا همان نام تجاری کالای خطرناک میباشد.
ریسک فرعی ( Subsidiary Risk) :
هر گاه کالای خطرناک داراي خطراتی بیش از آنچه که در یک کلاس یا دسته‌بندي طبقه‌بندی شده داشته باشد، کلاس اصلی را به خطر اصلی ، و کلاس فرعی آن را به خطرات جانبی اختصاص می‌دهیم.
مسئولیت‌های شرکت‌های حمل کننده کالای خطرناک:
در هنگام پذیرش کالا برای حمل هوایی، وظیفه شرکت حمل کننده است تا در صورتی که محموله، حاوی کالای خطرناک باشد، فرستنده آن را مطابق مقررات، تحویل حمل کننده نماید. مهمترین مسئولیت‌های شرکت حمل کننده عبارتند از:
- پذیرش کالاهای خطرناک
- انبارداری کالای خطرناک
- بارگیری کالای خطرناک
- بازرسی کالای خطرناک
- تهیه اطلاعات،شامل اطلاعات لازم برای مواقع اضطراری
- گزارش حوادث و سوانح مربوط به کالای خطرناک
- بایگانی مدارک
- آموزش پرسنل
