انواع بارنامه و قوانین مربوط به آن
بارنامه چیست؟
بارنامه یا بارنامه‌ی حمل و نقل، مدرکی است که توسط یک حامل (می‌تواند کامیون، کشتی، هواپیما و غیره باشد) جهت حمل یک محموله، برای صاحب آن محموله و یا نماینده‌ی قانونی آن، صادر می‌شود. بارنامه بصورت یک اینکوترمز FCA صادر شده، و به این معناست که صادر کننده‌ی بارنامه، موظف خواهد بود تا کالا را به یک مکان از پیش تعیین شده، برای انتقال به یک حامل تحویل دهد. این مقصد می‌تواند یک فرودگاه، پایانه حمل و نقل، انبار قرنطینه و مکانی باشد که شرکت حامل، در آنجا فعالیت می‌کند. در بارنامه، جزئیات مربوط به ارسال و تحویل کالا یا محموله، قیمت حمل بار، نوع محموله و شرایط حمل آن تعیین می‌شود. بارنامه به عنوان یک سند حقوقی اهمیت فراوانی دارد و نقش مهمی در حوادث و قوانین حمل و نقل ایفا می‌کند؛ فرقی ندارد که این بارنامه جهت صادرات کالا صادر شده باشد و یا جهت فریت بار . اهمیت بارنامه در هردو مورد یکسان می‌باشد.در ادامه به بررسی مفهوم بارنامه، قوانین مربوط به آن و انواع بارنامه می‌پردازیم.
مفهموم کلی بارنامه
بارنامه همانند پرفورما، به عنوان یک سند حمل و نقل، شامل جزئیات مهمی از حمل و نقل کالا یا محموله می‌شود. با این تفاوت که پرفورما یک‌نوع پیش فاکتور نیمه رسمی است، اما بارنامه یک برگه کاملا رسمی است. این اطلاعات شامل مشخصات صاحب کالا، مشخصات حامل، نوع حمل و نقل (زمینی، هوایی و دریایی)، مبدا و مقصد کالا، توضیحات کالا، تعداد و نوع واحدهای کالا و هزینه‌های مرتبط با حمل و نقل می‌باشد. بارنامه به عنوان یک سند قانونی نیز عمل می‌کند و حقوق و تعهدات طرفین را تعیین می‌کند.
انواع بارنامه
بارنامه به عنوان یکی از اسناد حیاتی در حمل و نقل، اهمیت دارد و باید با دقت بسیاری صادر و تنظیم شود، تا مشکلات و اختلالات در حمل و نقل کالاها، به حداقل رسیده و حقوق و تعهدات طرفین حفظ شود. بارنامه‌ها در نوع خود و به فراخور مدل حمل کالا، متفاوت هستند.
بارنامه دریایی:
بارنامه دریایی برای حمل و نقل کالاها در دریاها و اقیانوس‌ها توسط کشتی‌ها استفاده می‌شود. این نوع بارنامه، مشخصات و جزئیاتی از کالاها، مبدا و مقصد، نام کشتی و سایر اطلاعات مرتبط با حمل و نقل را در اختیار می‌گذارد. بارنامه دریایی می‌تواند به عنوان سند قانونی و حقوقی، ایفای نقش کند.
یک نمونه از بارنامه دریایی
بارنامه هوایی:
برای حمل و نقل کالاها به وسیله هواپیما، از بارنامه هوایی استفاده می‌شود. این نوع بارنامه توسط شرکت حمل و نقل هوایی صادر می‌شود و جزئیات مهمی از حمل و نقل کالاها را در بر می‌گیرد.
یک نمونه از بارنامه هوایی
بارنامه زمینی:
برای حمل و نقل کالاها به وسیله کامیون‌ها، بارنامه زمینی به کار گرفته می‌شود. این نوع بارنامه شامل جزئیات حمل و نقل کالا با کامیون‌ها و مسئولیت‌های مرتبط با آن می‌باشد.
یک نمونه از بارنامه زمینی
بارنامه چندحالته:
این نوع بارنامه برای حمل و نقل کالاها از طریق چند وسیله نقلیه مختلف مانند کامیون، کشتی و هواپیما استفاده می‌شود. بارنامه چندحالته به عنوان یک سند یکپارچه حمل و نقل عمل می‌کند.
بارنامه اسنادی:
این نوع بارنامه به صورت الکترونیکی یا متنی صادر می‌شود و معمولاً در معاملات بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مسئولیت‌ها و تعهدات در بارنامه
بارنامه شامل مسئولیت‌ها و تعهدات مهمی است که طرفین حمل و نقل (حامل و مالک کالا) باید آن را رعایت کنند. برخی از اصلی‌ترین مسائل و تعهدات در بارنامه عبارتند از:
قوانین مرتبط با بارنامه
بارنامه‌ها تحت تأثیر قوانین مختلف در سراسر جهان قرار دارند. اصولاً بارنامه باید از سوی حامل کالا صادر شده و به فرستنده (مشتری) تحویل داده شود. در برخی موارد، قوانین بین‌المللی، مانند اینکوترمز و قوانین کنوانسیون مربوط به بارنامه (برلین، هاگ و ویینا) تعیین کننده‌اند و در دیگر موارد، هر کشور می‌تواند قوانین داخلی خود را برای بارنامه‌ها تعیین کند. این قوانین به تعهدات طرفین در مورد تحویل و ایمنی کالا، مسئولیت‌های مالی، روش‌های حل اختلاف و موارد مشابه اشاره دارند.
مطالعه و رعایت قوانین بارنامه مهم است تا مشکلات و اختلافات در حمل و نقل کالاها به حداقل رسانده شوند و حقوق و تعهدات طرفین به درستی رعایت شوند. این قوانین و مقررات می‌توانند در معاملات تجاری و حوادث حمل و نقل کالاها، تأثیر مهمی داشته باشند. برخی از این قوانین به شرح زیر می‌باشند:
کنوانسیون بارنامه:
کنوانسیون بارنامه به عنوان یکی از قوانین بین‌المللی مهم در حوزه بارنامه‌ها شناخته می‌شود. این کنوانسیون مشخصات بارنامه و حقوق و تعهدات طرفین در مورد حمل و نقل کالاها در دریاها برای حمل بار دریایی ، و آسمانها برای حمل بار هوایی را تعیین می‌کند. همچنین، قوانین بارنامه مرتبط با اختلافات و تعویض مسئولیت‌ها در صورت ایرادات و تأخیرها را تعیین می‌کند.
قوانین ملی بارنامه:
هر کشور ممکن است قوانین ملی خود را برای بارنامه‌های شرکت‌های حمل خود، تعیین کند. این قوانین می‌توانند توسط نهادهای حکومتی یا مقامات و اتحادیه‌های مربوط به حمل و نقل اجرا شوند.
برگه کنترل حمل و نقل:
برگه کنترل حمل و نقل (WayBill)، یک نوع بارنامه است که اساساً به عنوان یک رسید مختص به مالک کالا، برای تحویل کالا به کشتی یا ایرلاین حامل محموله استفاده می‌شود. در این موارد، برگه کنترل و حمل و نقل، به فرستنده اختیار مالکیت اعطا نمی‌کند و ممکن است در تنظیمات مختلف معاملات تجاری، مورد استفاده قرار گیرد.
قوانین بیمه جهت بارنامه ها:
بیمه‌گذاران و شرکت‌های بیمه نیز ممکن است قوانین خاصی داشته باشند که در مورد بیمه کالاهای مرتبط با بارنامه‌ها اعمال می‌شوند. این قوانین معمولاً مشخصات بیمه کالاها و رویه‌های پرداخت خسارت‌ها را مشخص می‌کنند. بیمه‌نامه‌های حمل هوایی و دریایی و زمینی از این دسته هستند.
قوانین اختلافات تجاری و داوری:
در صورت وقوع اختلافات و ایرادات مربوط به بارنامه‌ها، ممکن است از قوانین مربوط به داوری تجاری برای حل و فصل این اختلافات بهره برد. این قوانین شامل توافق‌نامه‌های داوری تجاری مختلف و سازمان‌هایی مثل " سازمان تجارت جهانی (WTO)" می‌شود.
نکته:
برخی بارنامه‌ها قابلیت انتقال به غیر را دارا می‌باشند. به این صورت که بارنامه، به عنوان سند مالکیت کالا به کار می‌رود و می‌تواند به دیگر اشخاص یا شرکت‌ها منتقل گردد. همچنین بعضی از بارنامه‌ها تمامیت حمل و نقل دارند. بدین معنا که کالا، در تمامی مراحل حمل و نقل تا مقصد نهایی، توسط یک حامل و یک بارنامه، حمل می‌شود. این ویژگی به تسهیل حمل و نقل کالاها و کاهش امکان ایرادات و تأخیرها، کمک می‌کند. دیگر اینکه برخی بارنامه‌ها، برای حل اختلاف، از مکانیزم‌های داوری بین‌المللی بهره می‌برند و اختلافات توسط داوران مستقل بین‌المللی (مانند یاتا و یا سازمان WWPC) حل و فصل می‌شوند.
پیگیری بارنامه‌های حمل
صاحب محموله یا به اصطلاح مشتری (consignee یا Customer) ، می‌تواند با در دست داشتن بارنامه و یا حتی شماره بارنامه‌ی خود، اقدام به پیگیری بارامه‌ی صادر شده نماید تا از وضعیت مرسوله‌ی خود آگاهی یابد. در سایت پرشین کارگو، صفحه‌ای طراحی شده تا مشتریان عزیزمان بتوانند از طریق آن، اقدام به پیگیری بارنامه هوایی خود نمایند. برای این منظور می‌توانید صفحه پیگیری بارنامه هوایی را در سایت ما مشاهده نمایید.
پیگیری بارنامه هوایی در سایت پرشین کارگو
تاثیر بارنامه در معاملات تجاری
بارنامه به عنوان یک سند قانونی مهم در معاملات تجاری، تأثیر مهمی دارد و به عنوان یک سند معتبر در معاملات تجارت بین‌الملل، نقش مهمی ایفا می‌کند. این به فروشندگان و خریداران اطمینان می‌دهد که کالاها به مقصد خواهند رسید. همچنین بارنامه، مسئولیت‌ها و تعهدات طرفین را مشخص می‌کند و در صورت ایرادات یا تأخیرها، محدوده مسئولیت‌ها را تعیین می‌نماید. بارنامه معمولا جزئیات مربوط به بیمه کالا را نیز در بر می‌گیرد و به بیمه‌گذاران کمک می‌کند تا خسارت‌های حمل و نقل را پوشش دهند.
در کل، بارنامه به عنوان یک سند حقوقی و تجاری اهمیت دارد و در معاملات و حمل و نقل کالا، مسئله اساسی محسوب می‌شود. آگاهی از اصول و قوانین مرتبط با بارنامه و استفاده صحیح از آن می‌تواند به فرصت‌های موفقیت در معاملات تجاری کمک کند و مشکلات و اختلالات در حمل و نقل کالاها را به حداقل رساند.
